هورمون رشد چیست و چه رابطه ای با قد انسان دارد؟

هورمون رشد انسانی (HGH) که با نام سوماتوتروپین هم شناخته می‌شود، هورمون پپاتیدی است که به‌صورت طبیعی توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود. همانطور که از نام این هورمون پیداست، دانشمندان پی برده‌اند که HGH مسئول تنظیم رشد در دوران کودکی است. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که این هورمون مسئول فعالیت‌های متعدد دیگری از جمله تنظیم متابولیسم قند‌ها و چربی‌ها، رشد استخوان و بازسازی سلول‌ها است. حتی برخی تحقیقات اشاره کرده‌اند که هورمون رشد ممکن است در نحوه عملکرد قلب هم موثر باشد.

هورمون رشد چگونه در بدن تولید میشود؟

هورمون رشد انسانی از یک زنجیره پلی پپتیدی 191 آمینواسیدی تشکیل شده است. این هورمون در مغز تولید می‌شود و سپس به درون خون ترشح می‌شود. تولید هورمون رشد توسط مجموعه پیچیده‌ای از هورمون‌ها کنترل می‌شود که عبارتند از: هورمون آزادکننده هورمون رشد (GHRH) است که از هیپوتالاموس ترشح می‌شود، سوماتوستاتین که در بافت‌های متعددی در بدن تولید می‌شود و گرلین که در دستگاه گوارش تولید می‌شود. غده هیپوفیز، هورمون رشد را در جریان‌هایی ضربانی که هر ساعت تغییر می‌کند، خارج می‌کند. سطوح بالای HGH بعد از ورزش، شوک و خواب مشاهده می‌شود. این هورمون در شب به بالاترین سطح خود می‌رسد. به‌طور کلی، سطح هورمون HGH در کودکی افزایش می‌یابد، در دوران بلوغ به بالاترین میزان خود می‌رسد و بعد از آن، با افزایش سن کاهش می‌یابد.

بررسی عملکرد های هورمون رشد در بدن

HGH عمدتا در دو فرآیند دخیل است: رشد و متابولیسم. HGH رشد استخوان و غضروف را به‌ویژه در دوره‌های رشد سریع در کودکی، تحریک می‌کند. سلول‌های سازنده غضروف و استخوان به ‌نام کندروسیت و استئوبلاست، پیام‌هایی برای افزایش همانندسازی دریافت می‌کنند و بدین نحو، از طریق فعال‌سازی مسیرهای پیام‌رسانی سلولی پروتئین کینازهای فعال‌شده با میتوژن (MAP) به‌نام ERK (کینازهای تنظیم‌شده توسط پیام‌های خارج سلولی) 1 و 2 توسط HGH، امکان رشد در اندازه را فراهم می‌کنند.

فعال شدن این آبشار فسفریلاسیون پیام‌رسانی درون سلولی، باعث ایجاد آبشاری از فعال شدن پروتئین‌ها می‌شود که منجر به افزایش رونویسی از ژن‌ها و نهایتا منجر به افزایش همانندسازی ژن‌ها و رشد سلولی می‌شود. همچنین HGH باعث تنظیم افزایشی فاکتور رشد شبه انسولینی 1 می‌شود که جذب آمینو اسید و سنتز پروتئین را افزایش و کاتابولیسم پروتئین‌ها در سلول را کاهش می‌دهد. به این حالت، آنابولیسم می‌گویند. HGH همچنین باعث کاهش توانایی انسولین در جذب گلوکز توسط ماهیچه‌ها و بافت‌های محیطی می‌شود که باعث می‌شود گلوکز بیشتری در خون بماند و نرخ گلوکونئوژنز توسط کبد بالا برود.

اختلالات مرتبط با هورمون رشد

اختلالات مرتبط با هورمون رشد ناشی از افزایش یا کاهش شدید در میزان HGH است. افزایش ترشح هورمون رشد از غده هیپوفیز باعث غول‌پیکری (ژیگانتیسم) یا آکرومگالی می‌شود. کمبود HGH نیز منجر به کوتاه قدی در کودکان یا سندرم کمبود هورمون رشد در افراد بالغ می‌شود.

اختلال آکرومگالی

ادامه مطلب در لینک زیر

کاربرد هورمون رشد انسانی